Zand en Zo - Buizen en bochten

Geschreven op 17 januari 2017.

Na 18 bijdragen Zand en Zo! in de nieuwsbrief Het Jonge Kind van IJsselgroep, is dit mijn laatste beschrijving. Met veel plezier heb ik getracht leerkrachten en pm’ers enthousiast te maken om jonge kinderen structureel met zand en andere ongevormde materialen te laten spelen.

In deze drukke samenleving is de zandbak/-tafel een plek voor kinderen om tot rust te komen. Ga zelf na een drukke dag maar eens lekker naar het strand of werken in de tuin en lekker wroeten met je handen in de aarde: het geeft rust in je hoofd en weer nieuwe energie.

Inmiddels geniet ik al bijna 2 jaar van mijn prepensioen en ben ik heel veel in onze tuin, moestuin en pluktuin te vinden. In de zomer krijgen we in de moestuin wel eens bezoek van peutergroepen en het is dan ook prachtig om te zien wat een plezier kinderen beleven om mee te helpen met harken, zaaien, verpotten, plantjes water geven, enz. Ik hoop dat de afgelopen bijdragen u hebben gestimuleerd om op een andere manier naar materialen te kijken en om bij elk thema te zoeken naar suggesties voor zand en andere ongevormde materialen. De ontwikkelingswaarde van deze materialen is van groot belang en ik herhaal daarom voor de laatste keer mijn motto:

Laat kinderen spelen met water en zand, en leg kleurplaat en werkblad aan de kant!

Dit thema gaat over buizen en bochten, heel simpel materiaal met heel veel mogelijkheden. Toen ik meer dan twintig jaar geleden als kleuterjuf voor de klas stond op de Gildeschool in Drempt, waren een paar jongens bezig met graven bij de plek waar de riolering lag. En ja hoor, er lagen zelfs al wat buizen bloot. Op dat moment werd in het dorp de riolering vernieuwd en de kleuters waren daardoor nieuwsgierig geworden naar de riolering van de school. Na gesprekjes hierover, ben ik met een aantal kinderen gaan kijken naar de rioleringswerkzaamheden en we kregen van de werkmannen een flink aantal oude rioleringsbuizen mee van allerlei afmetingen. En wat hebben de kleuters en ook groep 3 hier mee gespeeld! Een buis als rolmachine om het zand mooi vlak te maken, als regenpijp schuin tegen een klimrek om er water en zand doorheen te laten lopen, als bovengrondse riolering (zie foto), als vlaggenmasten, als waterloop om er bootjes doorheen te laten varen, als palen om een hut te bouwen: te veel om op te noemen. De hele zomer was het buizenpret en ook daarna bleef het zeer gewild buitenspeelmateriaal.

Het was voor mij een belangrijk moment in mijn eigen ontwikkeling om anders met spel en speelgoed om te gaan. Daarom dit thema als afsluiting van de rubriek Zand en Zo!

Thema: Buizen en bochten

Wat leren kinderen ervan?

Sociaal- emotionele ontwikkeling:
- Plezier hebben, genieten, samenspelen, overleggen

Oriëntatie op jezelf en de wereld:
- onderzoeken en ontdekken van eigenschappen van verschillende materialen

Rekenen & Wiskunde:
- Meten van lengte/omtrek/ afmeting:
  - spelend ervaren en ontdekken wat meten van lengte, omtrek en afmeting inhoudt (informeel handelen)
  - vergelijken en ordenen op lengte/omtrek/afmeting via naast elkaar houden, op elkaar leggen, afpassen, schatten op het oog (seriëren)
  - meten van lengte met formele meetinstrumenten zoals meetlint, meetlat, duimstok
  - redeneren over lengte, omtrek en afmeting in betekenisvolle (probleem)situaties
- Meetkunde:
  - Constructies maken met vrij constructiemateriaal
- Reken-woordenschat:
  - Lang/kort, langer dan/korter dan, even kort/lang, de langste/de kortste, dik/dun, dikker dan/dunner dan, even dik/dun, hoog/laag, hoger dan/lager dan, even hoog/laag, in elkaar/ uit elkaar, naar beneden

Wat heb je nodig?

Als je kinderen wilt uitdagen tot gevarieerd en goed spel, dan heb je veel en verschillende soorten buizen en bochten nodig en daar zit wel een prijskaartje aan. Ook de bouwmarkt is dan niet goedkoop. Probeer eerst e.e.a. uit en begin met het verzamelen van enkele buizen en bochten die ouders misschien nog thuis hebben liggen, of vraag bij de plaatselijke installateur of deze nog afval heeft. Ook op Marktplaats onder Buizen en Afvoer, vind je advertenties om gratis af te halen, of doe een oproep via social media.

Wil je dergelijke materialen echt een belangrijke plaats in laten nemen bij het buitenspel, ga dan over tot een uitgebreide aanschaf. Kies in eerste instantie voor dezelfde doorsnede zodat de bochtjes/koppelstukken op alle buizen passen. Voor de start is een doorsnede van plm. 10 cm een mooie maat en kijk daarbij ook naar de verschillende soorten bochtjes. Misschien gaat er voor u ook een wereld open! Schaf in een later stadium buizen aan van verschillende doorsnedes. En een paar hele dikke buizen zijn ook erg interessant.

Denk bij buizen en bochten aan:

Pvc-buizen van verschillende lengtes en doorsnede
Bochten/koppelstukken om pvc-buizen aan elkaar te koppelen van 45˚of 90. Let op: er zijn veel verschillende met elk weer andere mogelijkheden
Verbindingsstukken om rechte stukken aan elkaar te koppelen, eindstoppen.
Half ronde dakgoten met diverse koppelstukken
Elektriciteitsbuizen met bijbehorende koppelstukken
Stevige flexibele buizen van bijv. de afzuigkap
Materialen die door de buizen kunnen rollen/gaan
Emmers om water enz. op te vangen
Meetmaterialen zoals linten, duimstok, waterpas
Veel soorten materialen die passen bij wat kinderen ontdekken/ermee doen. Geef ze de ruimte en stimuleer om zelf op zoek te gaan naar aanvullingen.

Wat kunnen kinderen ermee doen?

Cursief zijn de vragen die je hierbij kunt stellen.

Vooral experimenteren en ontdekken!!
Introduceer de buizen in de (kleine)kring (dat kan ook in de zandbak!) Waar heb je deze buizen wel eens gezien? Waar wordt het voor gebruikt? Wat zou jij ermee willen doen?
Laat ook de verschillende koppelstukken zien en laat kinderen ontdekken wat de mogelijkheden zijn. Zie je de verschillen, wat betekent dat?
Geef kinderen vooral de ruimte om zelf te ontdekken wat de mogelijkheden zijn van de materialen. Stel hierbij vragen die kinderen uitdagen tot nadenken:
- Hoe maak je het stevig? Hoe maak je het vast?
- Hoe maak je het passend?
- Hoe kunnen we een handige manier vinden om..?
- Hoe weet je/kom je te weten dat ……….
- Hoe kun je dat oplossen?
- Hoe kun je dat meten?
- Hoe kunnen we zien dat het even hoog is?
- Hoe heb je dat ontdekt?
- Hoe zorg je ervoor dat…….
- Hoe kan het dat …..
- Wat gebeurt er als….
- Wat zou je er nog bij kunnen maken om…
- Wat kun je doen om…
- Waarom denk je dat?
- Enz. enz.

Kortom: van experimenteren kun je héél veel leren! Veel succes en blijf spelen met Zand en Zo!

Hartelijke groet,

Jopie de Boer

Meer informatie

Heeft u vragen of wilt u in gesprek over spelend leren? Neem dan contact op met Rian Helmink via 06 - 23 25 26 75 of rian.helmink@ijsselgroep.nl

IJsselgroep verzorgt trainingen/workshops over ‘Doelgericht spelen in een rijke leeromgeving