Zand en Zo - Piraten Ahoy!

Geschreven op 17 januari 2017.

Het thema van deze keer ‘Piraten Ahoy’ is echt een jongensthema wat veelal uitlokt dat kinderen willen schieten en vechten. Voor pm’ers en leerkrachten is het dan ook een uitdaging om kinderen te stimuleren tot goed spel te komen. Goede vragen stellen en kinderen de ruimte geven om vervolgens meerdere oplossingen te bedenken, is daarbij een belangrijke voorwaarde. Zorg daarnaast voor een uitdagende speelomgeving die kinderen prikkelt tot creatief denken en spelen.

Prentenboeken en informatieve boeken

Er zijn verschillende prentenboeken over dit onderwerp, denk echter ook eens aan het gebruik van informatieve boeken. Deze bevatten ook voor jonge kinderen interessante informatie en zijn minder gericht op een verhaal.

Handelingsmodel ERWD

Wat betreft de rekenontwikkeling; het maken/gebruiken van plattegronden is een interessante meetkundige activiteit. Bij de uitwerkingen van onderstaande (reken)activiteiten, is nadrukkelijk het handelingsmodel van ERWD verwerkt, zodat kinderen op alle ontwikkelingsniveaus hiermee aan de slag kunnen.

Wat leren kinderen ervan?

Rekenontwikkeling:

• Tellen en getalbegrip: hoeveelheden koppelen aan cijfersymbolen
• Meetkunde
  • maken en gebruiken van een plattegrond/landkaart/schatkaart en erover vertellen
  • redeneren over oriënteren in de ruimte in betekenisvolle situaties
  • construeren van een vlot  
• Rekenwoordenschat:
  • zinken/drijven, ondiep/diep, ver weg/dichtbij, zijkant/voorkant/ achterkant, bovenin/onderin, links af/rechts af/ rechtdoor, vooruit/achteruit enz.

Taalontwikkeling:

• Rollentaal gebruiken van de piraten: schip ahoi, alle hens aan dek, hijs de zeilen, man overboord, land in zicht, enz.
• Woordenschat: de piraat/de zeerover, de piratenkapitein, de zeilboot, de roeiboot, het kraaiennest, de vuurtoren, de route, de landkaart, de schatkaart, de flessenpost, de kust, het schateiland, een onbewoond eiland, de schatkist, glinsteren, opgraven/ begraven, roeien, enteren, stormen, nat/droog enz.

Wat heb je nodig?

• Piratenvlaggen van kaasvlaggetjes of zelfgemaakt
• Palmbomen zelfgemaakt van bv. een keukenrol en groene stroken of (nep)bladeren
• Diverse struiken (neppers van Action, Zeeman e.a.)
• Een vuurtoren zelfgemaakt van een koker met een knipperlichtje (los fietslichtje)
• Stenen voor rotsen van diverse afmetingen en vormen
• Glimmende stenen, vaak te koop bij de Action of steentjes spuiten met een goudspuit
• (Nep)munten o.a. te koop bij een speelgoedwinkel of overgebleven buitenlands geld van de vakantie.
• Je kunt ook damstenen met goud bespuiten en evt. voorzien van een cijfersymbool.
• Schatkist(jes) van oude doosjes of zelf geknutseld van bv. een eierdoos
• Een foto van een eiland in de zee van bovenaf gefotografeerd
• Lege schatkaart/landkaart, te downloaden van diverse sites op internet  
• Flesjes om een brief/schatkaart/landkaart in te doen
• Schelpen te koop o.a. bij Action of gevonden op het strand
• Plastic vissen en andere zeedieren

Wat kunnen kinderen ermee doen/ hoe kun je het spel stimuleren?

     Cursief zijn de vragen die je hierbij kunt stellen.

• De piraten kunnen ook met een klein bootje of een vlot naar het eiland. Hoe zorgen we voor een klein bootje? Zijn er ook materialen in de klas die je daarvoor kunt gebruiken? Blijft dit kleine bootje wel drijven of gaat het zinken? Past er ook een schatkist op dit kleine bootje?
• De zee bij het eiland is niet zo diep en de piratenboot kan niet vlak bij het eiland komen. Hoe lossen we dat op? Laat kinderen ontdekken dat meer water toevoegen er voor zorgt dat het eiland onder water komt te staan. Het eiland kan ook hoger worden gemaakt bv. door meer zand op het dienblad te doen of een paar bakstenen onder het dienblad/ eiland te leggen.
• De piraten willen naar het schateiland, we gaan dat in de zandtafel naspelen. Hoe kunnen we een eiland maken? Kinderen zullen ontdekken dat het water verdwijnt als er geen ondergrond(dienblad) wordt gebruikt.
• Vertel een verhaal/voer een gesprek over piraten, dat kan bv. door de kinderen een realistische foto te laten zien van boven afgenomen waar een eiland op staat.
• Laat kinderen eerst ervaren wat ze met de verschillende materialen kunnen doen, het is belangrijk dat kinderen de ruimte krijgen om te ontdekken en te experimenteren.
• Hoe kunnen de piraten in het donker en bij een storm de weg naar het eiland vinden? Hoe ziet een vuurtoren eruit, hoe komen we dat te weten? Hoe maak je een vuurtoren en hoe kunnen we een lichtje laten schijnen? De kinderen maken zelf een vuurtoren a.d.h.v. plaatjes uit een boek of foto’s van internet.
• Waar zullen we de schatkist verstoppen die de piraten op het eiland willen zoeken? Wat zit er in de schatkist? Hoe vinden de piraten de schat? Hoe maak je een schatkaart? Geef verschillende mogelijkheden aan om een route op een schatkaart te maken (zie handelingsmodel):
  • echte vlaggetjes op een foto van een eiland prikken (maak de foto vast op materiaal waar je in makkelijk in kunt prikken bv. de onderlegger van Hamertje Tik)
  • pijlen tekenen op een getekend eiland
  • kruisjes zetten op een schematisch getekend eiland
  • cijfers zetten op bv. stenen of munten op een schematisch getekend eiland, dit kan ook door aan te geven met hoeveel stappen je naar links/rechts/ vooruit/achteruit enz. moet lopen
  • Laat kinderen elkaar vertellen hoe ze e.a. hebben bedacht. Probeer de oplossing eerst uit in een rollenspel, waarbij de kinderen zelf op zoek gaan naar de schat. Een mooie activiteit om buiten in de zandbak uit te voeren.
• Om te weten te komen hoeveel schatten de piraten vinden en deze te vergelijken, kunnen kinderen dit met een kruisje weer geven in een grafiek. Hoeveel diamanten, parels, blauwe stenen enz. hebben de piraten gevonden? Waarvan zijn de meeste/minste gevonden?

Voorbeelden informatieve boeken:

• Willewete- Piraten, S.Boshouwers/M. Hund uitg. Clavis ISBN 978 904481 5207
• Vandaag ben ik een piraat, V.den Hollander uitg. Van Holkema & Warendorf ISBN 978 902691 7769

• Mijn eerste piratenboek, S. Reid uitg. Usborne  ISBN  978 140954 5095

Veel succes en plezier,

IJsselgroep verzorgt trainingen/workshops over ‘Doelgericht spelen in een rijke leeromgeving’.